Юроолы

ЮРООЛ - это не только благопожелание, но и ещё напутственные слова, т.е правила пути достижения временных и конечных целей. В текстах Юроол несёт особое значение - это собрание мысленных и словесных благопожеланий.

50 наhанай юроол

Табин наһанайнгаа дабаан дээрэ Таамнай гарабат. Эрдэм, ажалай эршэ соогуур Эрмэлзэжэ ерэбэт. Алтан ойнтнай дабаан дээгүүр Арюун наран туяарна. Дабаанай саана үшөө дабаан, Дайдын саана үргэн дайда – Дабшажал ябыт даа урагшаа Yглөө бүри нара хаража, үдэр бүри жаргал үзэжэ, Буянгаа эдлэжэ, аша гушанараа тойруулжа, Yшөө олон жэлдэ ута наhа наhалжа, Һуухатнай болтогой!


Yрхөөр ороhон наран туяагаа үгэг, Yүдээр ороhон үбгэд үреэлээ үгэг. Yдэр бүри үреэлээ баяр дуулажа бай, Һара бүри hайн заяанай оршотой бай. Пусть же солнце наполняет дом лучами, Входят старцы в дом к вам с добрыми словами. Пусть же радость каждый день приносит, Пусть счастливой будет и весна, и осень. (из сборника бурятской народной поэзии)

*****************************************

«Эхын гурбан эрдэни» Эб дэлгэрээр тэнжээhэн эжы минии Энхэ амгалан hуухань болтогой! Шара сагаанаар тэжээhэн эжы минии Сэдьхэл дүүрэн жаргалтай ябахань болтогой! Нойроо хайрлангүй тэжээhэн эжы минии Ногоон Дара эхын орондо түрэхэ болтогой! Арбан сагаан буяниие алдал үгы үйлэдэжэ дэлгэрхэнь болтогой! 

***************************************

Гэрээр дүүрэн гэгээн наратай,

Гүсөөр хэмнэмэ халуухан сайтай,

Табагаар дүүрэн тарган мяхатай,

Талаар дүүрэн табан хушуу малтай,

Табисуур һайта талаан бэлигтэй,

Эб эе һайтай,элүүр энхэ бэетэй,

Зол жаргалтай,зориг хүсэл һайтай байхамнай болтогой!

******************************************************************************

АХА ЗАХАЯА ХҮНДЭЛХЭ ЁҺО - Хүгшэд, аха заха хүнүүдээр уулзахадаа, малгайгаа абажа, дохин һагад мэндэшэлхэ. - Аха хүнэй харгы хүндэлэн гаража ябабал, тогтоод, урдуураа гаргаха. - Холын айлшанай морёор ерэхэдэ угтажа, морииень сэргэдэ уяад, гэртээ оруулдаг, ябахадань - моринойнь жолоо сэргэһээ тайлажа, гартань барюулдаг, өөрыень мордуулжа үдэшэдэг байгаа. - Хоёр танил һайн нүхэд уулзабал, гааһандаа тамхи нэрэжэ, гааһаяа һэлгэлдэн баридаг, хамарай тамхи татадаг һаа, хөөргэеэ залалсадаг заншалтай байһан юм. Энэ хадаа бэе бэеэ хүндэлһэн тэмдэг болоно. - Гэртэ ороходоо, эгээ аха хүнһөө түрүүлэн, саашадаа наһанайнгаа хэмжээгээр һубарилдан ородог байгаа. - Наһатай хүнүүдэй хөөрэлдэжэ байхада, үгыень таһалангүй, шагнаад һууха ёһотой. - Аха заха хүниие хүндэлжэ, нэрээрнь нэрлэхэгүй, үри бэеынь нэрлээд, тэрэнэй ахай, абгай, эжы, баабай гэхэ. - Эдеэлхэдээ, аха хүнһөө урид табагта хүрэхэгүй. - Эсэгэ, эхэеэ хүндэлэ, эдеэнэйнгээ дээжые эсэгэдээ түрүүн табидаг. - Эхэ эсэгынгээ, аха эгэшынгээ үгэ дуулаха, урдаһаань һөөргэдэхэ, арсалдаха муу

Алтан гуламтын эзэд. Эльдин сайхан дэлхэйнгээ Энгэр дээрэнь эрхэлэн, Набша намаата нютагайнгаа Нюрган дээрэнь хүльбэрэн Ши би -аба эжы Алта гуламтын эзэд. Ши гэрэй эзэн Эрэ хүн Эрэлхэг зоригтой Энхэргэн найдамтай аба Би эхэнэр хүн Гал гуламтаа тахиха Үри хүүгэдээ үндылгэхэ Үүргэ ехэтэй эжы. Ши би-аба эжы Алтан сэргын сахюусад Уужам сайхан нютагтаа Уг гарбалаа дамжуулан Аба эжын буянгаар Амгалан тэнюун суунабди. Ши би -аба эжы Алтан буусын сахюусад.


Ашатын жаргал Анхан турэхэдэм угтажа абаhан дэлхэймни, Ашатын жаргал тэгшээр уршоодэг бурхамни, Заяаханайм замда hахижа ябаhан сахюусамни, Замайм hубасые залажа байдаг заяашамни, Эртын еhололдо этигэл барюулhан эсэгэмни, Энэрхы сэдьхэлэй орооhо тариhан эжымни, Инаг дуранай элшэ бадаруулhан ханимни, Ирагуу дуумни боложо тодорhон уринэрни, Туби дэлхэйн еhоор хамтарhан турэлнуудни, Тушэгни болохо туухэй гэнэнхэн ашануудни, Наhанай хугасаае намтай хэмжэдэг уетэмни, Шудэнэй сагаагаар мэндэеэ мэдэлсэдэг танилнуудни, Харгыдам аза талаан хайрладаг нютагни, Халааhандам алта мунгэн болоhон ажални— Хамаг намайе тойроод байhан оршониие Хаан тэнгэриин уршоол гэжэ сэгнэгшэб, Алтан дэлхэйн тооhо худэлгэжэ ябаhандаа Ашатын жаргал энэл ха гэжэ сэгнэгшэб!!! Бурхан багшын үргэмжөөр 

Буряад ороноо магтажа, 

Буян хэшэгээ хормойлжо, 

Бэлиг эрдэмээ үбэртэлжэ, 

Гуламта буусаяа арюудхажа, 

Газаагаа гарза үгы, 

Гэртээ гэнэ үгы 

Гэр бүлэдөө жаргалтай 

Тоороггүй огторгой доро 

Тон гэхэ ханяадагүй 

Торгон дээгүүр хүльбэржэ, 

Тоhон соо умбажа, 

Доошоо хаража уйдангүй, 

Дээшээ хаража баярлан 

 Дэлгэр hайхан сэдьхэлтэй, 

Даруу зандаа ябаарайт. 

Үдэрэй сайханиие сэгнэжэ, 

Уянгалан дуугаа дуулажа, 

Үндэр наhа эдлэжэ, 

Үнэр баян hуухамнай болтогой!